Er was grond. En ik zag dat het goed was.
Grondsoort : (rivier)klei
Oppervlakte : 182 m²
Oriëntatie : west/noord/oost
Beperking : aan de zuidkant staat over ongeveer de halve lengte een schutting van bijna 2 meter hoog. Aan het begin van de dag zal dit schaduw geven, maar ik verwacht dat vanaf een uur of 11 à 12 (zeker in het late voorjaar/zomer) dit geen problemen op zal leveren. Voordeel is dat de plek half in de schaduw ideaal is voor de composthopen(*).
Het perceel ligt helemaal braak, dus aan de slag. Op dit moment is de grond echter nog erg nat. Omdat het hier klei betreft is het zeer belangrijk dat de grond met rust gelaten wordt totdat deze droog(*) is.
Waar wel rekening mee gehouden moet worden zijn de planttijden. In eerste instantie kijk ik alleen naar de perioden waarin de maan dalend(*) is. Voor het bepalen hiervan raadpleeg ik de Kosmos Agenda. De eerstvolgende plantperiode loopt van 22 maart tot 4 april, dat is dus al vrij snel. De periode daarna begint pas op 18 april. Kijkend naar de weersverwachting van de komende dagen blijft het erg nat en is de temperatuur niet heel erg hoog, dus de conclusie is dat ik het voorlopig rustig aan kan doen.
Hoewel ik mij over het zaaien van nieuwe planten geen zorgen maak, ligt de zaak anders wanneer ik zaken ga verplanten vanuit volle grond naar de tuin. Denk aan bijvoorbeeld struiken en hagen. Deze moeten eigenlijk alleen in de winter (tot maart), in hun rustperiode, verplant worden. Zo niet, dan bestaat de kans dat ze niet aanslaan. Als ze in potten zijn opgekweekt kunnen ze op ieder moment (mits de grond niet bevroren is) worden verplant. Mijn voorkeur gaat echter uit naar planten uit de volle grond(*).
| Dilemma: ik wil een haag rond mijn tuin plaatsen. Wat is belangrijker: de rustperiode of een droge grond. Antwoord: ik neig ernaar om de droge grond te laten prefereren. Er zijn nog wat alternatieven om de haag te helpen(*). Kleigrond met de structuur beschadigd is tijdrovend om te herstellen; dit kan wel een jaar duren. Ik laat de vraag voor dit moment even rusten. |
Nu dan is het zaak een tuinplan te maken. Hoe gaat de indeling eruit zien.
Voor het plan hou ik rekening met de volgende uitgangspunten:
- Haag om de wind te breken; 90cm breed
- Hoofdpaden; 70cm breed
- Zijpaden; 30cm breed
- Zaaibedden; 120cm breed
- Ruimte voor de composthopen; 500x150cm
- Voorziening om de fiets te stallen
De hoofdpaden worden aangelegd door middel van tegels van 30x30cm. Ik laat een ruimte van 10cm tussen de tegels; er kan een klinker tussen ofwel ik laat het met gras dichtgroeien.
Voor de composthoop is het pad 90cm breed om bewegingsruimte te hebben. En naast de composthoop maak ik van tegels een plek om de fiets te kunnen stallen.
De zijpaden wil ik bedekken met houtsnippers. Hoewel er voldoende tegels zijn, wil ik een natuurlijke uitstraling creëren. Wat dat betreft zouden de hoofdpaden ook van houtsnippers moeten worden voorzien. Aangezien het hier klei betreft is het wel de vraag hoe begaanbaar dit blijft in geval van langdurig nat weer. Vooral daar waar ik ga inkuilen(*) en dus ’s winters toegankelijk moet zijn. Wellicht dat een combinatie mogelijk is. Sowieso moet er rekening mee gehouden worden dat de houtsnippers ieder jaar opnieuw moeten worden aangevuld omdat deze langzaam verteren.
De breedte van de zaaibedden is idealiter tussen de 100 en 120cm breed. De reden hiervoor is dat, wanneer er vanaf beide kanten aan gewerkt kan worden, de grond niet hoeft te worden betreden(*). Door het uitdiepen van de looppaden kunnen de bedden ietwat worden opgehoogd om daarmee de ontwatering en opwarming te bespoedigen. De grond is daarmee sneller gereed voor bewerking.
De ruimte voor de composthopen is gebaseerd op aanwijzingen uit de literatuur. 6 m² zou voldoende zijn voor 150 m², dus 7,5 m² voor 180 m² zou moeten volstaan.
Met de uitgangspunten in acht genomen kom ik tot het plan zoals hiernaast weergegeven. De grijze paden zijn tegels, de bruine paden houtsnippers. Het zwartgrijze vlak is de ruimte voor de composthopen. Daarnaast en tegen de schutting (bovenkant schets) wil ik bessenstruiken plaatsen. Er staan er nog een paar op het perceel, dus als de vorige eigenaar ze niet meer wil dan zou dat heel mooi zijn, anders plant ik nieuwe.
Het bed waar rondom tegels liggen moet de plek worden voor het inkuilen. De ruimte die overblijft kan worden gebruikt voor vaste planten; naar ik meen staat ergens ook nog een verdwaalde rabarber.
Rondom de tuin en composthoop ga ik een lage haag aanplanten van het type haagbeuk (Carpinus betulus). Dit is een inheemse soort en stelt weinig eisen aan de grond. Er is aan beide kanten een ruimte van 30 cm gelaten vanwege enerzijds de regels van de volkstuinvereniging en anderzijds te voorkomen dat de haag in direct contant met de groenten staat. In eerste instantie is de haag bedoeld als windbreker, maar wel zo belangrijk is het afbakenen van de tuin. Hiermee word als het ware een micro-klimaat gecreëerd; voor wat betreft temperatuur maar met name vanuit het behoud van energie(*).
Tot zover het ontwerp. Nu is het zaak om de haag aan te planten zodra de grond dat enigszins toestaat. De stap daarna zal het aanleggen van paden en bedden zijn.
(*) Dit zal ik op een later moment in meer detail beschrijven.