In navolging van het artikel over de achtergrond van het Mulchen wil ik middels een reeks van artikelen over mulchen in de praktijk, nader ingaan op mijn ervaringen en de praktische toepassing ervan.

In dit artikel begin ik bij de basis: het materiaal.

In het artikel over de achtergrond van het Mulchen heb ik een drietal kerntaken van de tuinder beschreven die door het toepassen van mulchen grotendeels overbodig zijn geworden, zijnde:

• Voeding/bemesting
  
• In toom houden van onkruid
  
• Water geven

Per materiaalsoort, waarmee ik tot op heden ervaring mee heb opgedaan, geef ik een opsomming van de voor- en nadelen en de mate waarin het de tuinder tegemoet komt in bovengenoemde taken.

Hooi

Voordelen

• Het dekt zeer goed af; na verloop van tijd onstaat er een soort van vaste koek. Er komt nagenoeg geen ongeplande plant doorheen.
  
• Prima waterdoorlatend.
  
• Het composteerd (afhankelijk van de toegepaste dikte) in minder dan een half jaar.

Nadelen

• Hoewel ik het in eerste instantie gewoon opgeharkt heb van publieke gronden (=veel werk), zal ik in het vervolg een paar balen halen bij een boer of fouragehandel. De kosten zijn te overzien (indicatie is ± 5 euro per 20/25 kg baal). Mijn voorlopige inschatting is dat ik voor 21 bedden (zie ontwerpen moestuin) zo’n 3 balen nodig heb.
  
• Bij aanschaf goed opletten of het hooi van onbemest(*) land afkomstig is. Idealiter betreft het natuurhooi.
  
• De wind kan een spelbreker zijn, zeker wanneer het hooi ‘vers’ gelegd is. Zodra er een ‘koek’ ontstaat valt het wel mee. Door direct na het leggen de hooi met water te besproeien klinkt het al een beetje in; om water te besparen zou je dit dus het beste vlak voor of ten tijde van een regenbui kunnen neerleggen.
  
• Vogels en dieren willen wel eens in de hooi gaan wroeten; was beperkt in mijn geval.

Onkruid/Groenbemesters

Voordelen

• Aangezien ik een aantal bedden op de tuin braak laat om groenbemesters in te zaaien is ruw materiaal voorhanden.
  
• De paden tussen de bedden zijn ingezaaid met witte klaver met het idee om gedurende het seizoen hiervan regelmatig te kunnen ‘oogsten’ en als voeding aan de bedden te kunnen geven.
  
• Vanuit de theorie dat onkruiden een compenserende werking op de grond hebben(*), is dit een rijke maar tevens essentiële voedselbron.
  
• De bladeren zijn snel gecomposteerd/verteerd (hoogstens een paar weken).

Nadelen

• Hoewel de bladeren zeer snel gecomposteerd/verteerd zijn, blijven daarmee de vertakte delen over; de dekking hiervan is minimaal en niet afdoende om ongeplande aangroei van onkruid tegen te houden.
  
• Niet voldoende materiaal op mijn eigen tuin; dan zou ik het elders zelf moeten oogsten.

Houtsnippers

Voordelen

• Redelijk goede dekkingsgraad (mede afhankelijk van de dikte). Incidenteel komt er nog wel eens een onkruid tussen omhoog.
  
• Het ziet er mooi uit.
  
• Hoewel het composteert gaat het redelijk langzaam. Na een jaar op kleigrond ligt het er allemaal nog. Het is wel de vraag of dit veel langer kan.

Nadelen

• Hoewel ik begrepen heb dat houtsnippers ook gratis te verkrijgen zijn bij gemeentes is dat in mijn geval niet gelukt. Ik heb uiteindelijk 10 euro per m3 betaald; voor mijn tuin heb ik ongeveer 3 m3 gebruikt.
  
• Minder geschikt voor mulch op de bedden omdat het bij bewerking van het bed vrij makkelijk in de grond terecht komt en daarmee gaat het composteerproces ten koste van de in de grond aanwezige stikstof (naar ik heb begrepen). Hoe dan ook is het ook veel lastiger op te ruimen wanneer nodig. Ik gebruik het dan ook alleen als mulch rondom en onder de haagbeuk.

Tot slot een principieel – en in mijn ogen grootste – nadeel, namelijk dat de mulch van ‘buiten’ wordt gehaald. Mijn ideaal is dat ik een volledig zelfvoorzienende tuin heb en dus inclusief de aanlevering van mulchmateriaal; het cradle-to-cradle principe zoals dat veel op o.a. biologisch-dynamische bedrijven wordt toegepast. Op dit moment heb ik wel ruw materiaal maar niet alles is geschikt als een opzichzelfstaande mulch. Zolang ik een beperkte oppervlakte tot mijn beschikking heb en niet in staat ben om mijn eigen mulch te verbouwen zal ik dus afhankelijk blijven van externe bronnen.

Bovengenoemde zijn de materialen die ik tot nu toe heb toegepast, maar er zijn nog legio andere die zeker ook het proberen waard zijn. Daarnaast speelt ook nog een ander aspect mee, namelijk een gevarieerd ‘dieet’ van mulch. Ieder jaar hetzelfde materiaal hanteren als mulch is nogal eentonig. De effecten kan ik op dit moment nog niet overzien, maar intuïtief schat ik in dat afwisseling ook hierin nodig is. Nu wordt dit deels ondervangen door bijv. het onkruid gedurende het jaar te combineren met de hooi maar of dit afdoende is ben ik nog niet over uit.

De volgende materialen wil ik sowieso nog proberen:

• Dennennaalden: specifiek voor de aardbeien, dit schijnt een (oud) gebruik te zijn vanwege de specifieke geur die van invloed is op de aardbeien.
  
• Boombladeren: in overvloed aanwezig, de vraag is alleen of alle soorten even geschikt zijn. Nadeel hiervan is de vatbaarheid voor wind. Mogelijk in combinatie met jute zakken.
  
• Hennep: de hennep variant die geteeld wordt voor de vezels is een zeer milieuvriendelijke plant en naar het schijnt een prima compost geeft. Nadeel hiervan is de beschikbaarheid. Tot nu toe heb ik alleen plastic verpakte balen kunnen vinden voor een te hoge prijs.

Tot zover mijn bevindingen met betrekking tot het materiaal. In de loop van de tijd zal ik additionele ervaringen hierin bijwerken.

(*) Dit zal ik op een later moment in meer detail beschrijven.